Co wpływa na wartość beczki whisky
Beczki szkockiej whisky to aktywa o sporej rozpiętości cenowej. Świeżo napełnione destylatem beczki to koszt zaledwie kilku tysięcy funtów, a jednocześnie w zeszłym roku 30-letnia beczka sherry hogshead z destylarni Macallan została sprzedana za rekordową kwotę 4,5 miliona HKD (ok. 478 tys. funtów).
Na ceny beczek wpływa szereg powiązanych ze sobą czynników zewnętrznych i wewnętrznych, które decydują o rynkowej cenie beczki, a także o jej potencjale wzrostu wartości.
Przyjrzyjmy się zatem najważniejszym czynnikom, które wpływają na wartość beczek szkockiej whisky.
1. Wiek beczki whisky
Najważniejszym czynnikiem determinującym wartość beczki jest z pewnością jej wiek. Aby destylat mógł nosić miano „whisky” musi leżakować w beczce co najmniej 3 lata. Z każdym kolejnym rokiem maturacji wartość beczki wzrasta, jednak nie jest to wzrost liniowy.
Istnieją określone „punkty graniczne”, których przekroczenie zwiększa wartość rynkową whisky, szczególnie jeżeli planujemy zabutelkować naszą beczkę. Przyjęło się, że są to kolejno: 8, 10, 12, 15, 18, 21 i 25 rok maturacji. Różnice w cenie beczek nie są jednak aż tak wyraźne jak w przypadku butelek, a 15-letnia beczka nie będzie znacznie droższa od 14-letniej.
Kolejnym aspektem, który należy wziąć pod uwagę są spore deficyty beczek starzonych powyżej 12 lat na rynku. Ze względu na niewystarczającą podaż przy rosnącym popycie na starsze beczki, ich ceny zaczynają rosnąć bardziej dynamicznie po przekroczeniu 12 roku maturacji.
Jeszcze rzadsze, a przez to droższe, są beczki z destylatem starzonym powyżej 30 lat. Na taki stan rzeczy ma wpływ nie tylko ogromny popyt, ale również aspekty technologiczne – nie każda whisky jest w stanie zachować odpowiednią jakość przy tak długim czasie maturacji. Potrzeba dużej wiedzy i doświadczenia żeby ocenić, kiedy dana whisky jest już „gotowa”, a dalsza maturacja może jej jedynie zaszkodzić.
2. Destylarnia
Kolejnym czynnikiem determinującym wartość beczki whisky jest destylarnia, z której pochodzi. Obecnie w Szkocji pracuje niemal 130 aktywnych destylarni whisky, a niektóre z nich są bardziej pożądane niż inne. Czasami wpływ na popularność destylarni ma jakość produkowanej whisky, a niekiedy jej historia czy też dobrze prowadzone działania marketingowe.
Przestrzegamy jednak przed przykładaniem zbyt dużej wagi do obowiązującej mody. Sympatie kolekcjonerów potrafią zmieniać się szybko, a popularne obecnie destylarnie mogą za kilka lat nie być już tak pożądane. Biorąc pod uwagę długoterminowość inwestycji w beczki whisky, nie należy kierować się zmieniającymi się preferencjami kolekcjonerów. Tym bardziej, jeżeli nie planujemy butelkowania naszej beczki, a raczej jej odsprzedaż producentom whisky blended - wtedy zdecydowanie większe znaczenie będzie miał profil smakowy i wiek trunku.
3. Rodzaj i rozmiar beczki whisky
Whisky dojrzewając w beczkach reaguje z drewnem i nabiera jego cech smakowych i aromatycznych. Rodzaj i rozmiar beczki mają kolosalne znaczenie dla finalnego charakteru trunku. Niektórzy koneserzy mają swoje preferencje wobec rodzaju beczki – beczki po Sherry czy Madeirze pozostawiają słodkie, owocowe aromaty, a te po Bourbonie sprawiają, że w whisky wyczuwalne są nuty wanilii czy karmelu.
Nie bez znaczenia jest również rozmiar beczki – im mniejsza jest beczka, tym bardziej destylat reaguje z drewnem. Z drugiej strony większe beczki zawierają w sobie więcej destylatu i są bardziej pożądane na rynku, przez co ich wartość może być również proporcjonalnie większa.
Najczęściej spotykane rozmiary beczek to:
· Quarter Cask - ok. 125 litrów
· American Bourbon Barrel – ok. 200 litrów
· Hogshead – ok. 250 litrów
· Butt - ok. 500 litrów
· Puncheon – ok. 550 litrów
Ze względu na mocniejsze oddziaływanie z alkoholem, bardziej pożądane są beczki „first-fill” oraz „second-fill”, czyli takie, które są napełnione whisky po raz pierwszy lub drugi.
4. Zawartość alkoholu w destylacie
Ostatnim, jednak nie mniej istotnym czynnikiem jest zawartość alkoholu w trunku, określana jako ABV (procentowa zawartość alkoholu w destylacie) oraz RLA (zawartość czystego alkoholu podawana w litrach).
Aby destylat mógł być nazywany whisky, musi mieć zawartość alkoholu na poziomie co najmniej 40%. Ze względu na tzw. „Angel’s share” czyli wyparowywanie alkoholu z beczki podczas maturacji, jego zawartość spada z czasem.
Znajomość ABV jest niezbędna do określenia wartości beczki, ale również jej potencjału do maturacji. Jeżeli ABV spadnie poniżej 40%, beczka jest właściwie bezwartościowa. Dlatego niezbędne jest regularne sprawdzanie poziomu alkoholu i dostosowanie długości inwestycji do potencjału danej beczki.
